काठमाडाैं– ४१ अर्ब रुपैयाँ नाफा गरेका वाणिज्य बैंकहरूले चालू आर्थिक वर्षको पहिलो ६ महिनामा ७ अर्ब २ करोड रुपैयाँ बराबरको आयकर सरकारलाई बुझाएका छन्। बैंकहरूले पुस मसान्तसम्म ४१ अर्ब ४ करोड रुपैयाँ नाफा गरेका थिए। यसबाट आयकर शीर्षकमा ७ अर्ब २ करोड ९० लाख रुपैयाँ सरकारलाई बुझाइएका हुन्।
गत आर्थिक वर्षको तुलनामा चालू आर्थिक वर्षको पुस मसान्तसम्म वाणिज्य बैंकहरूले ४.९ प्रतिशत कम आयकर सरकारलाई तिरेका छन्। गत आर्थिक वर्षको पुस मसान्तसम्म बैंकहरूले कुल ७ अर्ब ९ करोड १३ लाख रुपैयाँ आयकर सरकारलाई बुझाएका थिए। तुलनात्मक रूपमा, गत आर्थिक वर्षको दोस्रो त्रैमासिकमा तिरेको भन्दा चालू आर्थिक वर्षको सोही अवधिमा बैंकहरूले २ करोड ९४ लाख रुपैयाँ कम आयकर सरकारलाई बुझाएका छन्।
पुस मसान्तसम्म २० वाणिज्य बैंकहरूले ४१ अर्बको नाफाबाट सरकारलाई कर तिरेका छन्। जसमा ५ वाणिज्य बैंकहरूले अर्बभन्दा बढी कर तिरेका छन्। अर्बमाथिको कर तिर्नेमा एभरेस्ट बैंक, ग्लोबल आईएमई बैंक, नबिल बैंक, प्रभु बैंक, र नेपाल इन्भेष्टमेन्ट मेगा बैंक परेका छन्। यी बाहेकका १५ वाणिज्य बैंकहरूले करोडको हाराहारीमा कर तिरेका छन्। यो अवधिमा सबैभन्दा धेरै कर नबिल बैंकले तिरेको छ भने सबैभन्दा थोरै नेपाल बैंकले तिरेको छ।
नाफाका आधारमा पहिलो स्थानमा रहेको नबिल बैंकले पुस मसान्तसम्म आयकरबापत १ अर्ब ३९ करोड २१ लाख रुपैयाँ तिरेको छ। गत वर्षको सोही अवधिमा यो बैंकले १ अर्ब ३१ करोड रुपैयाँ आयकर सरकारलाई बुझाएको थियो। यस वर्ष बैंकले ५.५७ प्रतिशतले बढी कर तिरेको हो।
यसका अतिरिक्त, सिटिजन्स बैंक, हिमालयन बैंक, कुमारी बैंक, माछापुच्छ्रे बैंक, नेपाल बैंक, एनआईसी एसिया बैंक, राष्ट्रिय वाणिज्य बैंक, सिद्धार्थ बैंक, सानिमा बैंक, र स्ट्यान्डर्ड चार्टर्ड बैंक गरी ११ वटा वाणिज्य बैंकहरूले गत वर्षको तुलनामा चालू आवको पुससम्म कम कर तिरेका छन्। बाँकी ८ वटा बैंकहरूले भने गत वर्षको तुलनामा यस अवधिमा बढी कर तिरेका छन्।
ग्लोबल आईएमई बैंकले ४७.४५ प्रतिशतले बढी आयकर बुझाउँदा एभरेस्ट बैंकले ४०.५७ प्रतिशत, लक्ष्मी सनराइज बैंकले २८.८१ प्रतिशत, नेपाल इन्भेष्टमेन्ट मेगा बैंकले ५६.२८ प्रतिशत, नेपाल एसबीआई बैंकले १४.९२ प्रतिशत, एनएमबी बैंकले ४८.०२ प्रतिशत, प्राइम कमर्सियल बैंकले २४.४९ प्रतिशत, र प्रभु बैंकले ६३.३८ प्रतिशत बढी आयकर तिरेका छन्।
वाणिज्य बैंकहरूले तिरेको आयकरले सरकारी राजस्वमा महत्त्वपूर्ण योगदान पुर्याउँछ। चालू आर्थिक वर्षमा बैंकहरूले तिरेको आयकर केही कम भए पनि यसले आर्थिक प्रणालीमा पारेको प्रभावलाई ध्यानमा राख्न आवश्यक देखिन्छ। बैंकहरूले आयकर तिर्दा वित्तीय स्थिरता कायम गर्न सहयोग पुर्याउने र सरकारी कोषमा योगदान पुग्छ ।
वाणिज्य बैंकहरूले आयकर तिर्दा देखिएका गिरावटहरू विभिन्न आर्थिक, नीतिगत र बजारसम्बन्धी कारकहरूको परिणाम हुन्। बैंकिङ क्षेत्रमा बढ्दो प्रतिस्पर्धा, नाफाको कमी, र चालू पुँजी व्यवस्थापनका चुनौतीहरू यी गिरावटका मुख्य कारण हुन। यद्यपि, सरकारले बैंकिङ क्षेत्रमा लगानीमैत्री वातावरण सिर्जना गरेमा आयकर संकलनमा थप वृद्धि हुने देखिन्छ।
चालू आर्थिक वर्षको पहिलो ६ महिनामा वाणिज्य बैंकहरूले तिरेको आयकरले अर्थतन्त्रमा महत्त्वपूर्ण प्रभाव पारेको छ। यी बैंकहरूले गरेको योगदानले सरकारी कोषलाई बलियो बनाउन मद्दत गरेको छ। यद्यपि, आयकर संकलनमा देखिएका गिरावटलाई सम्बोधन गर्दै वित्तीय क्षेत्रको स्थायित्वका लागि सरकारले नीति सुधार गर्न आवश्यक देखिन्छ।
